–En todos os sentidos. A lectura da novela de Camus produciume unha especie de desconcerto, en que non sabía moi ben se o que se contaba era real ou non. O personaxe de Meursault parecíame como moi ambiguo: de súpeto, asasinaba unha persoa sen ter motivos aparentes para facelo. Gustoume entón esa atmosfera, o ton en que se desenvolvía o seu argumento, tan dado a un abano amplo de interpretacións.

–O estranxeiro (seu) trata dun xeito cómico un tema e unha trama que, en principio, son moi serias. O ton humorístico da novela foi algo premeditado ou foille xurdindo a medida que a escribía?

–Non, non foi premeditado. Pero, nada máis empezar a escribir, axiña o personaxe de Manuel María, a diferenza do de Camus, derivou cara á comicidade, e a miña trama, tendo como tiña elementos que na realidade son considerados serios –a relación coa morte dun ser querido, un crime, a vida en prisión ou o ámbito tan solemne da Xustiza (elementos todos eles tamén presentes na novela de Camus)–, foi pasando pola peneira do humor e ata, nalgúns momentos, do disparate. Supoño que na novela de Camus atopei un contexto moi propicio para crear un texto de humor negro, se ben tampouco teño moi claro que teña exclusivamente esa cor. Eu definiría a miña novela como unha historia en aparencia seria baixo un prisma de comedia e onde, ao longo da súa lectura, se vai translucindo unha velada crítica á sociedade actual.

–Inspirouse nalgún personaxe real para Manuel María, o protagonista?

–Non, en absoluto. A miña sorpresa viría despois cando, desde a editorial, me dixeron que a miña novela tiña moitas coincidencias coa de A conxura dos necios, que nunca lera. Este pasado verán púxenme a lela e alucinei dos parecidos que hai entre o Ignatius da novela de Kennedy Toole e o meu Manuel María. Pareceume moi sorprendente.

–Por que, ás veces, o creador se sente “guiado” polo personaxe que el mesmo creou, como Vde. ten confesado que lle pasou con este Manuel María?

–Porque con el me sucedeu algo que nunca experimentei en todo o que levo feito. Durante a escrita houbo momentos en que sentín que non era eu realmente quen premía nas teclas do ordenador, senón que era o propio Manuel María o que me ía ditando o argumento e mais a acción. Nunca máis tiven esa sensación de simbiose entre autor e personaxe. Paseino moi ben escribindo este texto. Ría incluso coas ocorrencias de Manuel María. Agora ben, tamén son consciente de que cadaquén canaliza o humor de distinta maneira. E, sobre todo, cando tratamos baixo o seu prisma temas que na vida poden resultar sumamente sensibles e delicados. De todos os xeitos, animo o público lector a que se achegue a coñecer a Manuel María. Eu creo que pasará un momento entretido e divertido.

–Por que cre que o humor está infravalorado (por non dicir desprezado) na literatura, en xeral, e na galega, en particular (Cunqueiro botaba pestes cando dicían del que era un humorista)?

–Comentaba con Fran Alonso, o director de Xerais, en conversa telefónica, cando me chamou para darme os parabéns polo premio, no difícil que era escribir un texto de comedia coa intención de facer rir, ou cando menos sorrir, e el afirmaba, dada xa a súa dilatada experiencia, o pouco que se valoraba no sistema literario este tipo de escritos, coma se fosen considerados de menor categoría polo simple feito de virar cara á comicidade. Non sei. Quizais na literatura –non así noutras manifestacións culturais– esteamos demasiado afeitos a tratar “con seriedade” temas serios. De todos os xeitos, afortunadamente para min, o xurado do Lueiro Rey –a quen lle agradezo a súa audaz decisión– non tivo en conta estes posibles prexuízos e considerou por unanimidade que o meu texto reunía os méritos suficientes para ser o gañador.

–Que escritores admira polo sentido do humor que imprimen ás súas obras?

–Creo que a novela coa cal máis rin foi O Quixote de Cervantes (lina, ademais, dúas veces). Pero agora mesmo non se me ocorre ningún escritor que o teña aí como referencia polo seu sentido do humor. A conxura dos necios pareceume moi divertida, por exemplo.

–A todo isto, os seus libros, e este tamén (co premio Lueiro Rey), adoitan gañar premios literarios. Que supón para Vde. recibir un premio? Ten a mesma sensación hoxe que cando recibiu o primeiro, que creo que foi o Matilde Bares?

–Supón unha satisfacción inmensa. Si, creo que teño a mesma sensación que a primeira vez. É deses momentos que xa nunca máis esqueces. E lembro perfectamente esas cinco veces. A chamada de teléfono. Onde estaba nese intre. O nerviosismo. A emoción. A satisfacción ao comprobar que algo que ti escribes tamén lle pode gustar a alguén máis. Todo aquel escritor ou aquela escritora que viviu iso sabe do que falo.

–Se hai algo que caracteriza a súa literatura é a versatilidade temática e incluso de técnicas narrativas. Por que esa variedade?

–Iso é algo do cal non son realmente moi consciente. Supoño que é porque me gusta, sen máis, variar e ir experimentando outras opcións literarias. Cada texto que empezas, é coma unha nova aventura. Normalmente escribo sobre algo que me chame a atención e non teño en conta o que fixen anteriormente.

–Que é para Vde a literatura: unha maneira de ollar a vida, un hobby, unha necesidade vital?

–Pois mira, creo que un pouco desas tres cousas. Unha maneira de ollar a vida e expresar a través da escrita o que levas dentro; un hobby, porque para min escribir é un auténtico pracer e nunca teño a sensación de que sexa un proceso de sufrimento ou de terror á páxina en branco; e unha necesidade vital porque se converte nesa especie de válvula de escape que todo o mundo necesita. Pero, sobre todo, é a miña pequena contribución á cultura e á lingua galegas, tan ameazadas exterior como, sobre todo, interiormente. Desde aquí aproveito para dar os meus parabéns a Yolanda Castaño polo seu recente premio nacional de poesía. Constitúe todo un orgullo que os nosos autores e autoras sexan tan recoñecidos fóra das nosas fronteiras. A ver se aquí dentro, algún día, nos damos conta do noso talento e da nosa vitalidade. E de que, en definitiva, a lingua é o noso máis prezado tesouro.